İlham Əliyevin iştirak etdiyi sammitə başqa hansı liderlər qatıldı? – SİYAHI

Çinin Tyanjin şəhərində avqustun 31-dən sentyabrın 1-dək keçirilən Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatının (ŞƏT) sammiti bu il xüsusilə diqqət çəkir.

Modern.az xəbər verir ki, tədbirə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev, Ermənistan Baş naziri Nikol Paşinyan da daxil olmaqla, 20-dən çox ölkənin lideri və 10 beynəlxalq təşkilat rəhbəri qatılıb.

Kimlər iştirak edir?

Sammitdə ŞƏT üzv dövlətlərinin rəhbərləri ilə yanaşı, müşahidəçi və dialoq tərəfdaşları da təmsil olunur:

• Rusiya – Vladimir Putin
• Hindistan – Narendra Modi
• İran – Masud Pezeşkiyan
• Pakistan – Şahbaz Şərif
• Belarus – Aleksandr Lukaşenko
• Qazaxıstan – Kasım-Jomart Tokayev
• Özbəkistan – Şavkat Mirziyoyev
• Qırğızıstan – Sadır Japarov
• Tacikistan – Emoməli Rəhmon
• Türkiyə – Rəcəb Tayyib Ərdoğan
• Myanma – Min Aun Hlainq (hərbi rəhbər)
• Nepal – K.P. Şarma Oli
• İndoneziya – Prabovo Subianto
• Malayziya – Anvar İbrahim
• Maldivlər – Məhəmməd Muizzu

Beynəlxalq təşkilat rəhbərləri sırasında isə BMT Baş katibi Antonio Quterreş və ASEAN Baş katibi Kao Kim Hourn yer alır.

Sammitin əhəmiyyəti ondan ibarətdir ki, qlobal gərginliklərin artdığı bir vaxtda təşkil olunub. Müzakirələr əsasən bir neçə mühüm istiqaməti əhatə edəcək. İlk növbədə, dünyada iqtisadi böhran və ticarət müharibələri diqqətə alınır. ABŞ Prezidenti Donald Trampın tətbiq etdiyi yüksək tariflər Hindistan, Çin və digər ölkələrə təsir göstərdiyindən, ölkələr yeni bazarlar və əməkdaşlıq imkanları axtarmağa çalışır.

Digər mühüm mövzu regional təhlükəsizliklə bağlıdır. Ukraynada müharibə, Qəzzadakı vəziyyət, Cənubi Asiyada terrorizm və sərhəd problemləri gündəmin ön sırasındadır. Çin və Rusiya isə “bölünməz təhlükəsizlik” ideyasını irəli sürərək, NATO-nun yanaşmasına alternativ təklif edirlər.

Sammitdə enerji və nəqliyyat dəhlizləri də müzakirə olunacaq. Orta Asiya ilə Cənubi Qafqazı birləşdirən layihələr – Zəngəzur dəhlizi, Transxəzər marşrutu kimi yollar iqtisadi əməkdaşlıq baxımından ön plana çıxır. Azərbaycan və Ermənistan liderlərinin iştirakı fonunda bölgədə yeni kommunikasiya xətlərinin açılması və sülhün iqtisadi tərəfləri ayrıca diqqət çəkir.

Eyni zamanda, tədbir çoxqütblü dünyanın formalaşması və yeni diplomatik əməkdaşlıqlar baxımından da əhəmiyyətlidir. Çin özünü Qlobal Cənubun lideri kimi təqdim etməyə çalışır, ŞƏT-in BRICS və digər qurumlarla əməkdaşlıq imkanları müzakirəyə çıxarılır.

Sammitin diqqət çəkən məqamlarından biri də liderlərin ikitərəfli görüşləridir. İlham Əliyev və Nikol Paşinyanın da sammit kənarında qısa təmaslarının mümkünlüyü istisna edilmir.

Qeyd edək ki, sammitin ardınca Çin sentyabrın 3-də II Dünya Müharibəsinin sonu ilə bağlı hərbi parad keçirəcək. Bir çox liderlərin, o cümlədən Putin və Ərdoğanın Pekində bu tədbirdə iştirak edəcəyi gözlənilir. Bu da Pekinin “qlobal güc mərkəzi” imicini gücləndirmək məqsədi daşıyır.